Creative Commons, czyli czy mogę wykorzystać to zdjęcie na swojej stronie? [PORADNIK]

Czym są licencje Creative Commons?

To licencje prawne stworzone przez organizację Creative Commons, które mają zastępować model Wszystkie prawa zastrzeżone modelem Pewne prawa zastrzeżone. Dzięki temu twórca może sam decydować, w jakim zakresie i w jaki sposób udostępnia swoje utwory. Warunki licencyjne CC obejmują więc różnorodne spektrum ograniczeń i swobód. Co ważniejsze, wszystkie licencje CC są darmowe, a korzystanie z nich odbywa się z poszanowaniem zasad prawa autorskiego.

Licencje CC nie stanowią odpowiednika prawa cytatu, które jest przykładem tzw. dozwolonego użytku regulowanego przez prawo autorskie. W czym tkwi różnica? Stosowanie fragmentów cudzego utworu zgodnie z prawem cytatu w klasycznym ujęciu nie pozwala na żadne modyfikacje. Za to poszczególne licencje Creative Commons zezwalają użytkownikom na pewne dodatkowe czynności w obrębie utworu, np. na dokonywanie w nim zmian lub remiksowanie.

Mogą Cię zainteresować

Jak prawo autorskie może zniszczyć Twój sklep internetowy?

Kasy fiskalne w Polsce – jakie standardy narzucone przez prawodawstwo muszą spełniać?

Co obejmuje licencja CC?

Licencja CC umożliwia wykorzystanie utworu prawa autorskiego w konkretny, określony sposób. Może być stosowana do każdego utworu w rozumieniu prawa autorskiego, czyli w przypadku piosenki, zdjęcia, książki, obrazu, filmu itd. Istnieje łącznie sześć licencji Creative Commons, które powstały na bazie czterech głównych warunków:

1. uznanie autorstwa,
2. użycie niekomercyjne,
3. na tych samych warunkach,
4. bez utworów zależnych.

Wszystkie sześć licencji CC stanowi kombinację dwóch lub trzech wskazanych wyżej kryteriów.

• W przypadku uznania autorstwa – zezwala się na kopiowanie, rozprowadzanie, przedstawianie i wykonywanie objętego prawem autorskim utworu oraz opracowywanie na jego postawie utworów zależnych, pod warunkiem podania nazwiska twórcy pierwowzoru.
• Gdy mowa o użyciu niekomercyjnym – dozwolone jest kopiowanie, rozprowadzanie, przedstawianie i wykonywanie objętego prawem autorskim utworu oraz opracowanie na jego podstawie utworów zależnych wyłącznie do celów niekomercyjnych.
• Na tych samych warunkach – dozwolone jest rozprowadzanie utworów zależnych wyłącznie na licencji identycznej do tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny.
• Bez utworów zależnych – dozwolone jest kopiowanie, rozprowadzanie, przedstawianie i wykonywanie utworu jedynie w jego oryginalnej postaci. Nie można tworzyć utworów zależnych.

Rodzaje licencji CC: ważne informacje

Poniżej znajduje się omówienie sześciu licencji CC, które są kompilacją czterech podstawowych warunków licencji. Autorzy wybierają dowolną licencją, dzięki czemu mogą samodzielnie decydować o sposobie udostępniania utworu użytkownikom.

1. Uznanie autorstwa 4.0 – CC BY 4.0

W ramach tej licencji można kopiować i rozpowszechniać utwór w dowolnym medium i formacie. Zezwala ona także na remiksowanie, modyfikowanie oraz tworzenie na bazie utworu dla dowolnych celów, w tym dla celów komercyjnych.

Utwór może być wykorzystany w wyżej wymieniony sposób, ale obowiązkowo trzeba oznaczyć autora utworu pierwotnego imieniem i nazwiskiem oraz źródło pochodzenia utworu, a przy tym wskazać, czy w utworze dokonano zmian.

Trzeba mieć na uwadze, że licencjodawca może w tym przypadku nie zapewniać potrzebnych zgód, np. do wykorzystania wizerunku.

2. Uznanie autorstwa na tych samych warunkach 4.0 – CC BY-SA 4.0

Dozwolone jest remiksowanie, zmienianie, tworzenie na bazie utworu dla dowolnego celu, w tym komercyjnego. Można kopiować i rozpowszechniać utwór w dowolnym medium i formacie.

Taka licencja to połączenie dwóch podstawowych warunków – jeśli chcemy z niej korzystać, musimy ich przestrzegać. Używanie utworu jest uwarunkowane podaniem autora. Oprócz tego użytkownik może rozprowadzać utwory zależnie, ale tylko na licencji takiej samej jak ta, na której udostępniono oryginalny utwór.

3. Uznanie autorstwa – użycie niekomercyjne – CC BY-NC 4.0

Zezwala na kopiowanie i rozpowszechnianie utworu w dowolnym medium i formacie, a także remiksowanie, zmienianie i tworzenie na bazie utworu. Każdy może wykorzystać taki utwór w podany sposób, jednak z obowiązkiem oznaczenia autora. Licencja CC By-NC 4.0 zakazuje używania utworu do celów komercyjnych, zarobkowych.

4. Uznanie autorstwa – użycie niekomercyjne – na tych samych warunkach 4.0 – CC BY-NC-SA 4.0

Utwór można kopiować, rozpowszechniać w dowolnym medium i formacie, a także remiksować, zmieniać i tworzyć na bazie utworu. Należy podać autora.

Licencja ta zabrania komercyjnego wykorzystywania utworu, a przy zremiksowaniu lub przetworzeniu uwzględnia obowiązek rozpowszechniania na takiej samej licencji, co oryginał.

5. Uznanie autorstwa bez utworów zależnych 4.0 – CC BY ND 4.0

Dozwolone jest kopiowanie i rozpowszechnianie utworu w dowolnym medium i formacie, w dowolnych celach – również komercyjnych.

Ten rodzaj licencji daje możliwość korzystania z utworu po podaniu autora, ale zabrania tworzenia i rozpowszechniania utworów zależnych, które są stworzone w ramach zremiksowania, zmiany, przetworzenia oryginału.

6. Uznanie autorstwa – użycie niekomercyjne – bez utworów zależnych 4.0 – CC BY-NC-ND 4.0

Licencja CC BY-NC-ND 4.0 pozwala na kopiowanie i rozpowszechnianie w dowolnym medium i formacie. Jest to dozwolone po podaniu autora. Nie można jednak tworzyć utworów zależnych na podstawie takiej licencji. Wyłączona jest również możliwość komercyjnego wykorzystania utworu, uzyskiwania z niego korzyści majątkowych.

Oznaczenie licencji Creative Commons

Każda z licencji Creative Commons wymaga uznania autorstwa. Dlatego aby korzystać z utworu na licencji CC, należy podać:

• imię i nazwisko twórcy utworu;
• tytuł utworu (przy licencjach wcześniejszych niż 4.0);
• informację licencyjną;
• link do licencji;
• odnośnik do utworu;
• zmiany w utworze (jeśli zostały dokonane)

Symbol CC0, czyli zrzeczenie się praw autorskich

Co więcej, organizacja Creative Commons opracowała narzędzie, dzięki któremu można oznaczać utwory w domenie publicznej – ich symbol to CC0. Autor oznaczający swój utwór w ten sposób zrzeka się praw autorskich, a także powiązanych i pokrewnych, przekazując go do domeny publicznej.

Zrzeczenie odnosi skutek na terenie całego świata, również w zakresie przewidzianym przepisami prawa. Warto pamiętać, że nie wszystkie porządki prawne pozwalają zrzec się praw autorskich, np. w Polsce niemożliwe jest zrzeczenie się osobistych praw autorskich. Można wyłącznie przenieść majątkowe prawa autorskie na inny podmiot.

Gdy utwór jest oznaczony symbolem CC0, mamy prawo go zwielokrotniać, rozpowszechniać, kopiować, wykonywać i zmieniać – i to w każdym celu, również komercyjnym.

Nie jest to jednak licencja, a tylko ułatwienie identyfikacji statusu prawnego konkretnego utworu.

Wnioski

Organizacja Creative Commons przygotowała zestaw licencji, które opierają się na modelu Pewne prawa zastrzeżone. Takie rozwiązanie pozwoliło autorom na szybkie i łatwe określenie zakresu, w jakim dzielą się swoją twórczością. Jednocześnie funkcjonuje z pełnym poszanowaniem zasad prawa autorskiego.

Licencje CC są obecnie bardzo popularne, co jest wynikiem intensywnego rozwoju sieci. Sprawia to, że po spełnieniu konkretnych warunków, możemy bez przeszkód korzystać z licznych utworów dostępnych w Internecie.

–––

Autorzy: Anna-Maria Sobczak, Marcin Staniszewski

Kancelaria Prawna RPMS Staniszewski & Wspólnicy

Anna-Maria Sobczak: Aplikant radcowski w Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Poznaniu. Absolwentka Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza (kierunek: prawo), Szkoły Prawa Własności Intelektualnej im. H. Grocjusza w Warszawie oraz uczestniczka pierwszej edycji Szkoły Prawa Nowych Technologii IT&TMT w Warszawie. Od 2016 roku zajmuje obsługą prawną firm oraz freelancerów z zakresu prawa cywilnego, ochrony danych osobowych oraz prawa własności intelektualnej. Aktualnie wykłada Prawo mediów na Collegium Da Vinci w Poznaniu.

Polecamy również

Biedronka ukradła pomysł Majtek z Sosnowca?

PakaDlaSzczeniaka – rozwiązanie ułatwiające życie hodowcom psów

Stworzyli pierwszą platformę do zamawiania badań krwi do domu

Cudem przeżył potrącenie przez pociąg. Dziś jest właścicielem kultowej marki GOUDA WORKS