Naukowcy mają Nobla, a informatycy… Turinga. Nagroda Turinga to obecnie jedna z najważniejszych nagród w dziedzinie informatyki – jest przyznawana za wybitne osiągnięcia w dziedzinie programowania, tworzenia sztucznej inteligencji czy zaawansowanych technologii. Kto może zdobyć Nagrodę Turinga? Kim są naukowcy zapisani w historii jako laureaci tej nagrody? Dlaczego jest ona sygnowana nazwiskiem Alana Turinga?
Nagroda Turinga – informatyczna nagroda Nobla
Nagroda Turinga jest przyznawana przez amerykańskie stowarzyszenie ACM – Association for Computing Machinery – największą na świecie społeczność profesjonalistów i studentów zajmujących się informatyką. Powstało ono w 1947 roku w Nowym Jorku, na Columbia University i było odpowiedzią na postęp techniczny w dziedzinie informatyki.
Nagroda Turinga pierwszy raz została ufundowana w 1966 roku, a jej nazwa pochodzi od nazwiska Alana Turinga – brytyjskiego matematyka, którego uznaje się za twórcę współczesnej informatyki. Stworzył on i rozwinął liczne koncepcje będące podwalinami zarówno dla informatyki, jak i chociażby nowoczesnej kryptologii.
Laureaci i laureatki
Początkowo nagroda pieniężna towarzysząca przyznaniu Nagrody Turinga wynosiła 25 000 USD, później 100 000 USD, a aktualnie, dzięki zaangażowaniu Google, wynosi ona 1 000 000 USD. Pierwszy raz Nagrodę Turinga przyznano w 1966 roku, Alanowi Perlisowi, za wkład w rozwój zaawansowanych technik programowania i budowę kompilatorów. W kolejnych latach zostały one przyznawane naukowcom mającym wkład m.in. w rozwój sztucznej inteligencji, Internetu czy języków programowania.
Ostatnim laureatem nagrody, w 2016 roku, został 62-letni brytyjski fizyk, informatyk i programista, Timothy Berners-Lee, który był współtwórcą i jednym z pionierów usługi World Wide Web czy twórcą pierwszej przeglądarki internetowej.
We wcześniejszych latach nagrodę zdobyli też m.in. tacy jak naukowcy, jak Withfield Diffie i Martin Hellman (2015), za wkład we współczesną kryptografię, czy Michael Sontebraker (2014), za wkład w rozwój nowoczesnych baz danych. Większość laureatów Nagrody Turinga to amerykańcy naukowcy.
GENEZA NAGRODY TURINGA
Ojciec współczesnej informatyki
Alan Turing urodził się w 1912 roku, w Wielkiej Brytanii. Już w dzieciństwie zaczął przejawiać ponadprzeciętne zdolności w dziedzinie nauk ścisłych. Szybko został doceniony w szkole, gdzie wyróżniał się na tle rówieśników.
Życie młodego Turinga wyznaczyło wiele dramatów, jednym z nich było załamanie dogmatu religijnego – jako kilkunastoletni chłopiec odkrył, że jest orientacji homoseksualnej. Porzucił wtedy religię i stał się ateistą. Kilka lat później zaś, gdy miał 18 lat, z powodu powikłań po wypitym krowim mleku zakażonym bydlęcą odmianą gruźlicy, zmarła jego ówczesna miłość.
Osobiste dramaty spowodowały, że młody Turing zaczął jeszcze więcej czasu przeznaczać na naukę. Poskutkowało to zdobyciem przez niego rok później stypendium na King’s College w Cambridge. Ukończył tam z wyróżnieniem matematykę, a w wieku 22 lat obronił pracę doktorską udowadniającą zasadność centralnego twierdzenia granicznego.
Koncepcje Turinga
Jeszcze w trakcie studiów młody Turing napisał rozprawę „O liczbach obliczalnych”, w której wprowadził pojęcie abstrakcyjnych maszyn wykonujących algorytmy – później zostały one nazwane na jego cześć „maszynami Turinga”.
Pierwotna wersja takiej maszyny była bardzo ograniczona, mogła wykonać – w zależności od instrukcji zapisanej na taśmie – jedynie jedną zaprogramowaną matematycznie operację, na przykład mnożenie czy dzielenie. Z tej koncepcji jednak wyłonił się projekt „uniwersalnej maszyny Turinga”, która mogła wykonywać dowolną operację – był to wielki krok dla informatyki.
Turing zaprojektował również schemat pierwszego komputera. Stworzył go w oparciu o prace angielskiego informatyka, matematyka i konstruktora Babbage’a. Był to rozwinięty, kompleksowy i całkowicie poprawny projekt znacznie wykraczający poza możliwości ówczesnej techniki i ówczesnych inżynierów, który przyniósł Turingowi sławę i miano jednego z najwybitniejszych informatyków świata.
Bomby i testy Turinga
Kariera naukowa Turinga szybko ruszyła z miejsca, a on sam zaczął angażować się także w kryptologię. Efektem jego pracy była m.in. powstała w 1940 roku „bomba Turinga”, która w trakcie II Wojny Światowej służyła do łamania kodu niemieckiej maszyny szyfrującej – Enigmy. Za swoje zasługi w tym czasie Turing został odznaczony w 1945 roku Orderem Imperium Brytyjskiego.
Po wojnie Turing ponownie zajął się projektowaniem komputerów i rozwijaniem sztucznej inteligencji. W 1950 roku powstał „test Turinga” mający za zadanie określenie zdolności maszyny do posługiwania się językiem naturalnym i jej właściwościami myślenia na sposób myślenia ludzkiego – sędzia (będący człowiekiem) przeprowadza rozmowę z kilkoma stronami i jeśli nie jest w stanie określić czy komunikuje się z człowiekiem, czy z maszyną – maszyna przechodzi test.
Smutny koniec geniusza
Przez całe swoje życie, Turing przez współpracowników był uważany za ekscentryka – jako alergik często pracował w masce przeciwgazowej, był także biegaczem długodystansowym. Miał formę na poziomie olimpijskim i przebiegał dystanse większe niż maraton. Ostatecznie, po II Wojnie Światowej, gdy rozpoczął prace w zakresie biologii matematycznej i „przestał być potrzebny” oraz zaczął spotykać się z 19-latkiem, wytoczono mu proces.
Homoseksualizm był wówczas w Wielkiej Brytanii nielegalny i za wykryte przestępstwo groziło więzienie lub terapia hormonalna (kastracja chemiczna). Turing zdecydował się na terapię. W tym czasie jednak nie tylko podupadł na zdrowiu, ale także, jako skazany, został odsunięty od badań i stracił możliwość rozwijania komputerów. Poskutkowało to popełnieniem przez niego samobójstwa w 1954 roku, w wieku 42 lat. Wywołało także debatę publiczną, na skutek której dopiero w 1957 roku zniesiono homofobiczne prawo. Dorobek Turinga jest nieoceniony dla współczesnej informatyki.
Artykuł powstał dzięki:
Coders Lab
Łącząc doświadczenie edukacyjne ze znajomością rynku pracy IT, Coders Lab umożliwia szybkie i efektywne zdobycie pożądanych kompetencji związanych z nowymi technologiami. Skupia się się na przekazywaniu praktycznych umiejętności, które w pierwszej kolejności są przydatne u pracodawców.
Wszystkie kursy odbywają się na bazie autorskich materiałów, takich samych niezależnie od miejsca kursu. Dzięki dbałości o jakość kursów oraz uczestnictwie w programie Career Lab, 82% z absolwentów znajduje zatrudnienie w nowym zawodzie w ciągu 3 miesięcy od zakończenia kursu.
Chcesz wiedzieć jak się narodził współczesny język programowania?
Zostaw komentarz